Ζω σημαίνει επικοινωνώ!
17 Μαρτίου 2016, 13:20
Έρωτας, αποχωρισμός και δημιουργικότητα...


Όλη η ιστορία του ανθρώπου, από δημιουργίας του, έχει να κάνει με την προσπάθεια να αντέξει και να επεξεργασθεί επώδυνες απώλειες, από τον εκδιωγμό του από τον Παράδεισο μέχρι την απώλεια ενός άλλου μικρού Παραδείσου -του μοναδικού περιβάλλοντος της μήτρας- και της μακράς σειράς ανάλογων εμπειριών που έπονται. Η ψυχική μας ζωή ξεκινά από τη συνειδητοποίηση πως υπάρχει ένας άλλος πέρα από εμάς και, ως εκ τούτου, πως κι εμείς οι ίδιοι είμαστε ένας Άλλος. Από τη στιγμή εκείνη, ξεκινά μια επώδυνη πορεία επαναλαμβανόμενων θλίψεων, εγκαταλείψεων, αποχωρισμών, ελπίδων, επανενώσεων, ερώτων, προσδοκιών, απογοητεύσεων, χαράς και μιας συνεχούς απειλής ενός οριστικού τέλους, του θανάτου…

Στη μικρή ρωγμή ανάμεσα στην ανάγκη μας για απόλυτη σύντηξη αλλά και για την απαραίτητη διαφοροποίηση, ξεπροβάλει δειλά-δειλά το τρυφερό βλασταράκι της δημιουργικότητας, δηλαδή, της ανθρώπινης ανάγκης μορφοποίησης, έκφρασης και εύρεσης νοήματος. Σε αυτήν τη μικρή ρωγμή του αφόρητου πόνου και της θλίψης, γεννιέται, λοιπόν, η ανθρώπινη δημιουργικότητα, μέσα από απεγνωσμένες κραυγές και γοερά κλάματα που προσπαθούν να αποκαταστήσουν την επανένωση, να ματαιώσουν την εγκατάλειψη, να αποκαταστήσουν το τραύμα που αυτή πάει να προκαλέσει, να ακυρώσουν, αν είναι δυνατόν, για πάντα την ύπαρξη της ρωγμής αυτής και να ξαναγίνει εφικτή η σύντηξη με το μητρικό σώμα.

Σε αυτήν την αναγκαιότητα βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό, και στη συνέχεια της ζωής, η ύπαρξη της δημιουργικότητας και της καλλιτεχνικής έμπνευσης, δηλαδή, στην προσπάθεια και βαθιά ανάγκη του κάθε δημιουργού να μορφοποιήσει και να γεφυρώσει σκόρπια ψήγματα αρχέγονων μνημών, και αισθήσεων βαθειά καταγραμμένων εντός του, δίνοντάς τα νόημα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η έμπνευση των περισσότερων έργων τέχνης κάθε μορφής έχει την πηγή της στον αποχωρισμό, στον πόνο, στη ματαίωση, στη νοσταλγία, στην επανένωση…

Για πρώτη φορά, αυτό γίνεται μέσα από το γοερό κλάμα και τις κραυγές απόγνωσης του νεογέννητου βρέφους εξαιτίας του βίαιου αποχωρισμού του από αυτόν το μικρό παράδεισο. Και ω του θαύματος! Το τρυφερό βρεφικό κορμάκι ξαποσταίνει, τελικά,  πάνω στο μητρικό στήθος, τα χεράκια του γαντζώνονται σ΄αυτό, το κεφαλάκι του γέρνει να το προσκυνήσει, οσμίζεται το μοναδικό άρωμά του και αφουγκράζεται και πάλι τον τόσο οικείο, ρυθμικό και υπέροχο μουσικό χτύπο της μητρικής καρδιάς. Ο πρώτος αρχέγονος ρυθμός, η πρώτη μουσική που γνωρίζει ο Άνθρωπος και που προσπαθεί, με διάφορους τρόπους, στη συνέχεια, να αναπαράξει…

Το πρωταρχικό αντικείμενο της αγάπης κάθε ανθρώπου, ως βρέφους, βρίσκεται στην επανένωση εκείνη που αποκαθιστά το απολεσθέν μοναδικό περιβάλλον της μήτρας και που δεν είναι άλλο από τη μητρική αγκαλιά που δίνει στο νεογέννητο τη σωματική και ψυχική γαλήνη που βίαια και απρόσμενα έχασε. Ακριβώς αυτή η σκηνή του ήρεμου βρέφους μέσα στη μητρική αγκαλιά είναι η αγαπημένη και πιο δημοφιλής στην εικονογραφία της χριστιανοσύνης και όχι μόνο.

Με έναν ανάλογο τρόπο, ο έρωτας δεν είναι παρά η διακαής -συνειδητή ή υποσυνείδητη- επιθυμία μας για επανένωση και σύντηξη με έναν Άλλον, δηλαδή της συμβολικής επαναδημιουργίας του απόλυτα ασφαλούς περιβάλλοντος του μικρού παραδείσου της μήτρας και, αμέσως μετά, του ασφαλούς καταφυγίου της μητρικής αγκαλιάς και του μητρικού σώματος.

Πριν από πολλά χρόνια, επισκέφθηκα την έκθεση έργων μιας δανέζας πρωτοποριακής καλλιτέχνιδας στη Κοπεγχάγη. Ανάμεσα στα έργα της, υπήρχε και μία μήτρα με περιβάλλον (ήχοι, θερμοκρασία, φωτισμός κ.τ.λ.) που να αντιστοιχεί απόλυτα του πραγματικού και σε μέγεθος ανάλογο για έναν ενήλικα. Περιμέναμε στη σειρά για να μπούμε ένας-ένας και να βιώσουμε την εμπειρία που ήταν πραγματικά συγκλονιστική. Κάποια στιγμή, ήρθε η σειρά μιας κοπέλας, γύρω στα τριάντα, που επειδή αργούσε πολύ να βγει, κάποιος χτύπησε την πόρτα που υπήρχε για να δει μήπως της συνέβη κάτι. Δεν πρόλαβε καλά-καλά να ανοίξει όταν ακούστηκε η σπαραχτική κραυγή της κοπέλας: «Σας παρακαλώ αφήστε με για πάντα εδώ, δεν θέλω να φύγω, βρήκα, επιτέλους, τον παράδεισό μου»…

5 σχόλια - Στείλε Σχόλιο

Hastaroth (17.03.2016)
Ωραία και ενδιαφέροντα όλα αυτά,πλήν όμως το έμβρυο εντός τής μήτρας του δέν έχει αυτό που στην αγγλική γλώσσα ονομάζεται self-awareness,δηλαδή αυτοσυνειδησία.Επίσης δέν έχει αντίληψη τού περιβάλλοντός του.

Συνεπώς δέν έχει συναίσθηση ότι αυτό-το έμβρυο δηλαδή-είναι κάτι διαφορετικό απ'το περιβάλλον του.

Ποιός από εμάς μπορεί να θυμηθή τον εαυτό του σε ηλικία ενός μηνός,δύο ή τριών μηνών;Απ'την ηλικία τών δώδεκα μηνών και άνω-και με την βοήθεια τών εμπειριών που αποκτούμε,αρχίζουμε ν'ανακαλύπτουμε τίς έννοιες τών πραγμάτων (ήχων,αντικειμένων,εικόνων) που μάς περιβάλλουν).Διότι,ακριβώς,σ'εκείνη την ηλικία συνειδητοποιούμε ότι είμαστε ξεχωριστοί απ'το περιβάλλον μας-και αυτό είναι μιά τραυματική εμπειρία

Η κοπέλα που ήθελε να μείνη μονίμως μέσα στην "μήτρα" τής Δανής καλλιτέχνιδος,ήξερε-διότι είχε αντίληψη-τού περιβάλλοντος.Ηξερε ότι αυτή η ίδια δέν ήταν κομμάτι τού περιβάλλοντός της και έτσι μπορούσε να αναγνωρίση και να αξιολογήση αυτήν την εμπειρία της.Μπορούσε να δώση όνομα στους ήχους που άκουγε,στην θερμοκρασία που ένιωθε,στον φωτισμό που έβλεπε.Αν,με κάποιον τρόπο,μπορούσε να μιλήση την εποχή που ήταν έμβρυο,αμφιβάλλω άν θα ήταν ευχαριστημένη και άν θα ονόμαζε όλο αυτό το πράγμα "παράδεισο" (αφού,μάλιστα,δέν θα ήξερε κάν την έννοια αυτή)...
sven (17.03.2016)

Αλβέρτο,

ενδιαφέρον το σχόλιό σου, δίνοντάς μου, ταυτόχρονα, τη δυνατότητα να αναφερθώ περαιτέρω σε κάποια πράγματα που δεν είναι δυνατόν να περιληφθούν σε ένα σύντομο και πολύ περιληπτικό ποστάκι που μόνο μια μικρή γεύση προσδοκά να δώσει για το θέμα που πραγματεύεται.

Έχει διαπιστωθεί πως τα περισσότερα ενήλικα άτομα φαντάζονται το περιβάλλον της μήτρας ως ένα μικρό παράδεισο, ως κάτι το απόλυτα αρμονικό, όπου μόνο απαλοί και ρυθμικοί ήχοι υπάρχουν, ζεστασιά, διασφαλισμένη τροφή, ασφάλεια, ξεγνοιασιά, αρμονία. Το έμβρυο δεν χρειάζεται να επιθυμήσει κάτι περισσότερο, από τη στιγμή που δεν γνωρίζει κάτι άλλο.

Αν διαβάσεις προσεκτικά το ποστάκι μου, θα δεις πως δεν αναφέρομαι σε μνήμες -με την έννοια που ένας ενήλικας έχει και οι οποίες μπορούν να ανακληθούν- αλλά για «ψήγματα» σωματικών, κυρίως, μνημών από το περιβάλλον της μήτρας. Αυτό που στην καλύτερη περίπτωση -με όσα γνωρίζουμε έως τώρα- μπορούμε να αναδομήσουμε στο παρόν δεν είναι παρά μία μόνο «τόσο δα στιγμούλα», που λέει και ένα τραγούδι με τη Μ. Κανά, ένα θραύσμα βιωμάτων μιας αρχόμενης αίσθησης διαφοροποίησης.

Όσον αφορά στον όρο “self-awareness”, δεν υπάρχει ένας ενιαίος και κοινά αποδεκτός ορισμός, γι΄αυτό δεν είμαι σε θέση να απαντήσω ακριβώς στο σημείο αυτό, καθώς δεν ξέρω πως εσύ τον εννοείς. Ένα έχω, πάντως, να σημειώσω. Μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες, οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούσαν πως το νεογέννητο βρέφος βρίσκεται τους πρώτους μήνες της ζωής του σε ένα «αυτιστικό κέλυφος», δηλαδή, δεν έχει αντίληψη ενός εξωτερικού κόσμου. Είναι, δηλαδή, το ίδιο ο κόσμος όλος. Έχει πλέον αποδειχθεί με τους πιο αδιαμφισβήτητους επιστημονικούς τρόπους πως το νεογέννητο, από την πρώτη στιγμή και από τις πρώτες ημέρες της ζωής του, μπορεί να διαφοροποιεί και να αντιλαμβάνεται πολλά πράγματα, όπως π.χ. τη φωνή και το πρόσωπο της μητέρας του από άλλες φωνές ή πρόσωπα.

Είναι αποδεδειγμένο πως, στη διάρκεια της περιγεννητικής περιόδου, η εξέλιξη του εγκεφάλου είναι κυριολεκτικά τόσο ιλιγγιώδης όσο ποτέ άλλοτε στη συνέχεια της ζωής. Που μπορεί να «κρύβονται» τα δισεκατομμύρια των ερεθισμάτων που δέχεται το έμβρυο και το νεογέννητο; Κανείς μας δεν μπορεί να γνωρίζει ακόμα με βεβαιότητα. Δεν είναι δυνατόν, όμως, να εξαφανίζονται στο άπειρο, στο πουθενά. Ψήγματά τους είναι βέβαιο πως υπάρχουν και ο καθένας, με τον τρόπο που μπορεί, προσπαθεί, συνειδητά ή υποσυνείδητα, να προσδώσει κάποιο νόημα σε αυτά. Αυτό γίνεται εφικτό, με τον μέγιστο δυνατό τρόπο, μέσα από τα δημιουργήματα των διαφόρων καλλιτεχνών που δίνουν, στο τέλος, τη λυτρωτική αίσθηση μιας ολοκλήρωσης…

Το νεογέννητο δεν προσδοκά, φυσικά, να ξανασυναντήσει τη μητέρα του, με έναν διαφορετικό τρόπο, σε έναν εξωτερικό κόσμο. Αυτή η μικρή στιγμούλα της επανένωσης στη μητρική αγκαλιά, μετά το σπαραγμό του νεογέννητου, έχει, κατά κόρον, σκιαγραφηθεί, με πάμπολλους τρόπους, σε αμέτρητα λογοτεχνικά έργα, καλλιτεχνικά δημιουργήματα και μελέτες. Το νεογέννητο βρέφος αναγνωρίζει την οσμή του μητρικού σώματος, τον ήχο της φωνής της μητέρας του, την κοιτά στα μάτια με έναν διερευνητικό και μοναδικό τρόπο που μόνο τυχαίος δεν είναι. Το ότι αμέσως ηρεμεί, μόλις κουρνιάσει στην αγκαλιά της και η έκφραση απόλυτης γαλήνης που βλέπει κανείς στο προσωπάκι του, είναι αδιάψευστοι συνήγοροι πως κάτι το ξεχωριστό, εκείνη τη στιγμή, συμβαίνει. Πιστεύω πως όλα αυτά είναι προγραμματισμένα από τη φύση για να διευκολύνουν την αλληλεπίδραση που προάγει την επιβίωση του είδους….

ΥΓ. Και κάτι που ίσως έχει, αλλά ίσως και όχι, σημασία. Ο έρωτάς μου για μια γυναίκα ξεκινούσε πάντα από το εάν είχε το κορμί της μια μοναδική και, κατά κάποιον τρόπο, «γνώριμη οσμή», αλλά και το πρόσωπό της μια ανάλογα «γνώριμη υφή»…
Orfeus (17.03.2016)
Μιλάμε για πολλλλλλά λεφτά (!!!!!) στο κείμενό σου Σάββα. Όσο για το υστερόγραφο, θα συμπληρώσω και αυτό που πάντοτε με τρελαίνει: Τα μαύρα γυαλιά ηλίου που κρύβουν τα μάτια της.
sven (17.03.2016)

Γιώργο,
σ΄ευχαριστώ πολύ.

Όσο για τα μαύρα γυαλιά, αυτό δείχνει την καλλιτεχνική σου φλέβα, τη γοητεία που ασκεί εντός σου η ανακάλυψη του μυστηριώδους και άγνωστου που μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει σε έναν θησαυρό αλλά και να γεφυρώσει μια βαθιά ανάγκη με το αντικείμενο δικαίωσής της...

Καλό βράδυ και δικαιωμένες αναζητήσεις και ανακαλύψεις...:)))
Orfeus (18.03.2016)
:)))))))))))))))))))))))))))))

Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να έχετε συνδεθεί ως μέλος. Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε ή εδώ για να εγγραφείτε.

Επιστροφή στο blog
Συγγραφέας
sven
από ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΥΡΥΤΕΡΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ


Περί Blog
blogs.musicheaven.gr/sven



Επίσημοι αναγνώστες (39)
Τα παρακάτω μέλη ενημερώνονται κάθε φορά που ανανεώνεται το blogΓίνε επίσημος αναγνώστης!

Πρόσφατα...
Δημοφιλέστερα...
Αρχείο...


Φιλικά Blogs

Links